Disleksi Nedir? Disleksi Kaç Yaşında Ortaya Çıkar?
- Disleksi Nedir?
- Bir Çocuğun Disleksi Olduğunu Nasıl Anlarız?
- Disleksi Nedir Özellikleri Nelerdir?
- Disleksi Kaç Yaşında Ortaya Çıkar?
- Disleksi Zamanla Geçer Mi?
- Disleksi Çeşitleri
- Disleksi Olan Ünlüler
- Disleksi Olan Çocuğun Özellikleri
- Disleksi Tedavisi
Disleksi Nedir?
Disleksi; Kişilerin normal veya yetenekli olmalarına rağmen okuma, yazma ve konuşma sorunları yaşamalarına neden olan özel bir öğrenme bozukluğunun adıdır. Özel öğrenme güçlüğü olarak da bilinen disleksi, ilkokul çağında insanların daha sık karşılaştığı bir sorundur.
Bir Çocuğun Disleksi Olduğunu Nasıl Anlarız?
Disleksinin en erken belirtileri çocuklukta ortaya çıkar. Çoğunlukla 1-2 yaşlarında, çocukların ses çıkarmayı öğrendiklerinde ortaya çıkar. Bununla birlikte, konuşma gecikmesi olan her kişiye disleksik denilemez. Okuma güçlüğü veya disleksi olan ailelerin çocukları da yakından izlenmelidir.
Dirim Yaşam Akademi Başkanı Nuran Dirim Ayral, toplumda teşhis konulmamış binlerce insan olduğunu söyledi.
Disleksi Nedir Özellikleri Nelerdir?
Disleksi ölçeği oldukça geniştir. Okumama düzeyinden harf veya hece atlama, heceleyerek okuma, harf ekleme, ters çevirme, döndürme gibi geniş bir yelpazede görülebilir. Disleksili çocuklar akıcı bir şekilde okumakta, konsantre olmakta ve uyanıklıklarını sürdürmekte zorluk çekerler. Okuma etkinliğini endişe verici bulurlar, bu nedenle çok fazla yazım hatası yaparlar, özellikle uzun kelimeleri ve cümleleri okumakta zorlanırlar.
Kelime çözme bozukluğu, özellikle bir metni yüksek sesle okurken doğruluk ve akıcılıkta bozulma ile kendini gösterir. Disleksi toplumda görülen nadir hastalıklardan biridir ve halk arasında öğrenme güçlüğü olarak anılır. Ancak disleksi bir öğrenme güçlüğü değil, mevcut bilgi düzeyinin aksine zihinsel engel ile ilgisi olmayan bir öğrenme bozukluğudur.
Disleksi Kaç Yaşında Ortaya Çıkar?
Aslında disleksi, çocuklar dikkatli bir şekilde gözlemlenir ve yaptıklarına dikkat edilirse 0-6 yaşlarında bile teşhis edilebilir. Çocuklarda konuşma çağında gecikmeler, kelimeleri çok farklı söylemeleri, oyun oynarken çok çabuk sıkılmaları, sağ-sol kavramlarında kafa karışıklığı yaşamaları, renkleri karıştırmaları sayılabilir. Ayrıca ilkokulda okuma yazma güçlüğü ve birkaç harfi karıştırma da disleksinin en sık görülen belirtileridir.
Okul öncesi dönemde, çocuk 1-2 yaşındayken disleksi belirtileri ortaya çıkabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır. Özellikle 15 yaş üstü çocuklarda gelecekte disleksiyi keşfetme riskinin yüksek olduğu tahmin edilmektedir. Ancak bu durumun toplumun tüm üyeleri için geçerli olmadığı unutulmamalıdır.
Disleksi Zamanla Geçer Mi?
“Öğrenme Güçlüğüne Multidisipliner Yaklaşım” başlıklı bir sempozyum düzenlendi. Öğrenme güçlüğü çeken çocukların öğrenme modelleri farklı olduğu için Prof. DR. Nevzat Tarhan, bireyselleştirilmiş eğitimin olduğunu, özel öğrenme güçlükleri için ilaç tedavisinin olmadığını vurguladı. Disleksili Çocuklar Vakfı Başkanı Atıf Tokar, disleksik çocuklar için eğitimin hayati bir kaynak olduğunu vurgulayarak, eğitimin ana unsurunun uğraşı terapisi, ergoterapinin disleksik çocuklar için ilaç olduğuna dikkat çekti. Hiçbir şey bilmedikleri için onlara rehberlik edecek kimse de yoktur. Bu nedenle derneği kurduk ve bilinçlendirme çalışmaları sona erdi. Şimdi eğitim zamanı. Disleksik çocukların yaşamsal kaynağı eğitimdir. Disleksili çocuklar için eğitimin ana unsuru ergoterapidir. Mesleki terapi, disleksi olan çocuklar için ilaçtır. Disleksili çocukların hayatlarına dokunmak istiyorsanız eğitim vermeniz gerekiyor. Öğretmek istiyorsanız uğraşı terapisti, konuşma terapisti, özel eğitim öğretmeni olmalısınız. Bu üç kişi çocuğuma dokunabilir. Sınıf öğretmenleri ve psikologlar daha sonra gelir. Eğitimden sonra çocuk çok değişiyor” dedi.
Disleksi Çeşitleri
İşitsel işleme bozukluğu
Merkezi işitsel işlemleme bozukluğu olarak da bilinen, beynin engelsiz sesleri işleme ve yorumlama şeklini olumsuz etkileyen bir durumdur. İşitsel işlemleme bozukluğu olan kişiler, sesler duyulacak kadar yüksek ve net olsa bile kelimelerdeki sesler arasındaki ince farkları görmezler. Ayrıca seslerin nereden geldiğini belirlemede, seslerin sırasını anlamada ve arkadan gelen sesleri engellemede zorluk yaşarlar.
Merkezi işitsel işleme bozukluğu olarak da bilinen işitsel işlemleme bozukluğu olan kişiler, sesler duyulacak kadar yüksek ve net olsa bile kelimelerdeki sesler arasındaki ince farkları tanımazlar. Ayrıca seslerin nereden geldiğini belirlemede, seslerin sırasını anlamada ve arkadan gelen sesleri engellemede zorluk yaşarlar.
Disleksi Olan Ünlüler
Aslı Enver daha önce bir röportajında disleksi hastası olduğunu açıklamıştı. Enver yaptığı açıklamada, “Disleksi (öğrenme bozukluğu) olduğum için fazladan zamana ihtiyacım var ama disleksi bilinmediği için fazladan süre vermiyorlar. Biz sınava çalışırken karşımıza hayat bilgisi işi çıktı. O andan itibaren harçlık kazanmaya başladım. ”dedi.
Disleksi olan diğer ünlüler ise şöyle:
Walt Disney
Prens Harry
Wolfgang Amadeus Mozart
Tom Cruise
Stephen Hawking
Winston Churchill
John Lennon
Thomas Edison
Sylvester Stallone
Agatha Christie
Leonardo da Vinci
Albert Einstein
Pablo Picasso
Disleksi Olan Çocuğun Özellikleri
Disleksili bazı çocuklar, öğretmenleri ve aileleri fark edilmeden giderse ilgisiz olarak etiketlenir veya konsantre olmakta güçlük çekerler. Disleksi, zeka veya motivasyonla ilgili bir sorun değildir. Bu çocuklar herkes kadar zeki. Beyniniz sadece farklı çalışıyor. Bu fark, bilgilerin alınma ve işlenme şeklini etkiler. Ülkemizde öğrenme güçlüğü çok fazla farkındalığın olduğu bir konu değildir. 2017 yılından itibaren televizyonlarda gösterilen kamu spotları kamuoyunda duyulmaya ve ilgi görmeye başlamıştır. Pek çok çocuk okula başladıklarında disleksi yaşar ve akademik beceriler kazanamazlar. Yani çocukların ilkokula başladığı ilk birkaç ay çok önemlidir. Akademik belirtiler fark edilirse öğretmen tarafından aileye vakit kaybetmeden çocuğu bir uzmana götürmesi talimatı verilir. Özellikle ilkokul birinci sınıf öğretmenliği yapan öğretmenlere bu konuda büyük sorumluluk düşmektedir.
Disleksi Tedavisi
Kelime çözme bozukluğu, özellikle bir metni yüksek sesle okurken doğruluk ve akıcılıkta bozulma ile kendini gösterir. Disleksi toplumda görülebilen ve halk arasında öğrenme güçlüğü olarak bilinen nadir hastalıklardan biridir. Ancak disleksi bir öğrenme güçlüğü değil, mevcut bilgi düzeyinin aksine zihinsel engel ile ilgisi olmayan bir öğrenme bozukluğudur. Konjenital disleksi, doğumdan önce veya doğum sırasında oluşabilecek komplikasyonlardan kaynaklanabilir. Ancak hastalığın belirtilerinin anlaşılması ilkokul ile örtüşmektedir. Çünkü ilkokul çağında okuma yazmayı öğrenmeye başlayan çocuklar yaşıtlarına göre daha yavaş okuyup yazmaya başlar ve okurken hece atlamaları meydana gelir. / Disleksi yaşam boyu süren bir durum olduğundan tedaviden çok hastalığın yol açtığı sorunlara yönelik önlemlerle tedavi planlanır. Diğer birçok hastalığın aksine disleksi herhangi bir ilaç veya ameliyatla tedavi edilemez.